Afvallen met het ketogeen dieet!

Wat houdt het ketogeen dieet in?

Het ketogeen dieet is een heel rigide dieet dat hoog is in vet, extreem laag is in koolhydraten en matig in eiwitten. Bij een ketogeen dieet mag je voeding maar uit 20 tot maximaal 50 gram koolhydraten bestaan en bestaat zo’n 80% van je energie-inname uit vetten.

De gezondheidsraad raadt echter aan om 40 tot 70% van je totale energie uit koolhydraten te halen. Bij een dag totaal van 2000 kcal krijg je daarmee 200 tot 350 gram koolhydraten per dag binnen.

Even voor je beeldvorming: een middelgrote banaan bevat al 26,8 gram koolhydraten. Dit betekent in de praktijk dat je bijna geen fruit mag eten, of zoete groenten zoals wortels want je komt heel snel aan die 50 gram koolhydraten. Daarentegen mag je binnen het ketogeen dieet wel 80% van je voeding laten bestaan uit vetten zoals eieren, noten, (rood) vlees, room, enz. Klinkt gek toch?

Hoe werkt het ketogeen dieet?

Normaal gesproken haalt je lichaam energie uit koolhydraten zoals aardappelen, brood, rijst en pasta. Koolhydraten zijn namelijk de primaire energiebron voor je lichaam. Bepaalde soorten weefsels, zoals de hersenen, kunnen bijvoorbeeld geen vet als brandstof gebruiken omdat vetzuren de bloed hersenbarrière niet kunnen passeren.

Normaal gesproken worden koolhydraten in je lichaam afgebroken tot glucose. Dat komt vervolgens in de bloedbaan terecht, waarna het naar de cellen wordt vervoerd. Maar wanneer de hoeveelheid glucose in je lichaam schaars is doordat je een tijdje niet hebt gegeten (bijvoorbeeld bij Intermittent Fasting) of te weinig koolhydraten hebt gegeten, dan gaat je lichaam over op vetverbranding om zodoende energie vrij te maken. (Althans, dat is het idee. In de praktijk betekent dit vaak dat je lichaam je spiereiwitten daarvoor gaat gebruiken).

Je lichaam breekt de vetten af tot zogenaamde ‘ketonen’ (aceton, acetoacetaat en ß-hydroxyboterzuur). Dit wordt ‘ketogenese’ genoemd. Deze ketonen zijn wateroplosbaar en kunnen daarom via het bloed worden getransporteerd naar bijvoorbeeld je hersenen. Ketonen vervangen dus glucose als primaire brandstof voor het lichaam. Wanneer de concentratie ketonen in het bloed hoog genoeg is dan spreek je van ‘ketose’.

Kun je afvallen met het ketogeen dieet?

Het klinkt heel plausibel dat het ketogeen een perfect dieet is om af te vallen, want als je lichaam vet in plaats van koolhydraten gebruikt voor energie, dan verlies je vet. Mensen die een ketogeen dieet volgen, hebben vast ervaren dat ze in de eerste twee weken flink zijn afgevallen. Onderzoeken wijzen ook uit dat mensen die het ketogeen dieet volgen, in de eerste twee weken meer vet verliezen dan mensen die bijvoorbeeld een vetarm dieet volgen. Maar je lichaam is altijd op zoek naar homeostase (evenwicht) en past zich vrij makkelijk aan, aan nieuwe omstandigheden. Je ziet ook dat na 2 weken in ketose te hebben gezeten, het afvallen minder hard gaat.

Vetverlies wordt nog steeds hoofdzakelijk bepaald door de energiebalans. Uit onderzoek blijkt dan ook dat het voor gewichtsverlies uiteindelijk niet uitmaakt of je een koolhydraat arm of vetarm dieet volgt. Op het moment dat je in een energietekort zit, val je af ongeacht of je dit doet door minder koolhydraten of minder vetten te eten.

Je kunt dus zeker afvallen met een ketogeen dieet, maar dit is voornamelijk doordat je (onbewust) minder gaat eten. Doordat je weinig koolhydraten eet, lijk je bovendien vaak slanker/droger, maar dit komt doordat je minder vocht in je lichaam vasthoudt. Helaas is het ketogeen dieet - net zoals vele andere dieëten - in de praktijk moeilijk uitvoerbaar en vol te houden. Bovendien zorgen dit soort rigide diëten er vaak voor dat er een verstoorde relatie met eten en lichaamsbeeld ontstaat én dat uiteindelijk het gewicht weer toeneemt.

Wat zijn de nadelen van het ketogeen dieet?

Vetten zijn eigenlijk bedoeld als reserve-energie voor wanneer er niet voldoende glucose in je lichaam hebt. Je kunt koolhydraten zien als een normale autoband en vetten als je reserve autoband. Reservebanden zijn alleen bedoeld voor noodsituaties. Ze werken perfect als overbrugging om naar de autogarage te rijden. Maar het is niet veilig om langdurig met een reserveband te blijven rijden. Als ze te lang worden gebruikt, kunnen reservebanden namelijk schade aan je auto veroorzaken.

Zo werkt het ook voor je lichaam. Als je te lang in ketose zit – dus vetten als energie gebruikt – kan dit schadelijk zijn voor je lichaam. Hoewel je lichaam zich netjes aanpast aan de nieuwe toestand en zijn best doet om goed te blijven functioneren, kan het ketogeen dieet wel degelijk negatieve gezondheidseffecten hebben:

• Meer kans op nierstenen
• Hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel)
• Verlies van botdichtheid
• Disbalans van elektrolyten
• Constipatie
• Tekorten in voeding
• Lage graag inflammatie 

Wat zijn de voordelen van het ketogeen dieet?

Is het ketogeen dieet alleen maar slecht? Nee er zijn ook onderzoeken die uitwijzen dat het ketogeen dieet – of in ieder geval een koolhydraatarm dieet – een positief effect op de bloedsuikerwaarde van patiënten met diabetes type 2 heeft. Maar het is belangrijk dat dit goed begeleid wordt door medische begeleiding en/of begeleiding van een diëtist.

Daarnaast is gebleken dat het ketogeen dieet een positief effect kan hebben bij mensen met epilepsie. Vanwege dit positieve effect op een neurologische ziekte zoals epilepsie, wordt onderzocht of keto ook kan worden gebruikt voor andere ziekten zoals Parkinson, Alzheimer of multiple sclerose.

Een belangrijk voordeel van het ketogeen dieet is dat het een verzadigend gevoel geeft. Dit heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met de hoeveelheid vetten die je binnenkrijgt. Normaliter stijgt je eetlust juist naarmate je lichaamsvet afneemt, maar mensen die het keto dieet volgen geven aan dit niet te ervaren.