Het verschil tussen diëten en intuïtief eten

Intuïtief eten lijkt lijnrecht tegenover diëten te staan. In zekere zin is dat ook. Maar helaas wordt het tegenwoordig aangeboden als een verkapte vorm van diëten. Wanneer intuïtief eten aangeboden wordt met als doel gewichtsverlies, dan zouden eigenlijk ALLE ALARMBELLEN in je hoofd af moeten gaan. 

Ik leg je graag uit waarom. Laten we beginnen met de vraag, wat zijn diëten? 

Er zijn tegenwoordig ontzettend veel verschillende soorten diëten, maar uiteindelijk zijn er maar drie overkoepelende varianten. Elke dieetvariant heeft zijn eigen regels en daarbij horende consequenties:

1. Rigide diëten

De rigide vorm van diëten kenmerkt zich door het uitsluiten van specifieke voedingsmiddelen zoals koolhydraten, zuivel, vlees, vet, enzovoorts. De voedingsmiddelen worden uitgesloten omdat ze als dikmakend of ongezond worden gezien. Uit onderzoek is gebleken dat deze manier van eten (en visie op eten) een negatieve invloed heeft op je relatie met voeding en je eigen zelfbeeld.  

2. Flexibel diëten

In plaats van bepaalde voedingsmiddelen uit te sluiten zoals bij de rigide variant, ligt bij flexibel diëten de focus op het controleren van de calorie-inname en de verhouding van macronutriënten. Je mag in principe alles eten, als het maar past binnen je calorie budget en zolang je maar voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Deze vorm kan heel handig zijn om bewust te worden van je eetpatroon en als eerste stap naar een functionele manier van eten. Het nadeel is dat het tellen van calorieën een obsessie kan worden en daarmee je relatie met voeding en je eigen zelfbeeld negatief kan beïnvloeden. 

3. Functioneel eten

Bij functioneel eten ligt de focus op het voeden van je lichaam en niet op afvallen. Deze vorm is gericht op eten om fysieke- en niet om emotionele redenen. Uit onderzoek blijkt dat mensen die functioneel eten, een betere relatie met voeding en het eigen lichaamsbeeld hebben, dan mensen die flexibel of rigide eten. Intuïtief eten, is een vorm van functioneel eten. 

Wat is intuïtief eten?

Intuïtief eten houdt in dat je eet als reactie op fysiologische honger en stopt met eten wanneer je lichaam aangeeft verzadigd te zijn. Mensen die intuïtief eten, hebben een sterk interoceptief bewustzijn. Ze zijn zich bewust van de honger- en verzadigingssignalen en sommigen mensen voelen ook hoe het lichaam op bepaalde voedingsmiddelen reageert. 

Uit onderzoek is gebleken dat er drie componenten belangrijk zijn bij intuïtief eten.

1. Je eet wanneer je honger hebt en eet waar je op dat moment behoefte aan hebt/ zin in hebt (door hongersignalen niet te negeren en zonder voeding te labelen als ‘goed’ of ‘fout). Je kunt het zien als ‘onvoorwaardelijk eten’
   
   
2. Je eet om fysieke honger te stillen en niet om bepaalde emoties te onderdrukken of om te gaan met stress, eenzaamheid, verdriet, enz.
   
   
3. Je vertrouwt op de interne honger- en verzadigingssignalen van het lichaam om te bepalen wanneer, wat en hoeveel te eten.

Bij intuïtief eten ben je dus niet bezig met het tellen van calorieën of het tellen van macronutriënten (eiwitten, vetten, koolhydraten) en ben je ook niet bezig met voedingsregeltjes en restricties die jij jezelf oplegt. Bij intuïtief eten luister je naar de interne signalen van je lichaam. 

Dat klinkt natuurlijk ontzettend mooi, maar er is één grote MAAR

Puur op gevoel eten is onmogelijk 

Intuïtief eten klinkt heel mooi, maar het is niet iets wat vanzelf gaat en het is al zeker niet een magische oplossing voor je eetstruggels en gewichtsproblemen. Daarom vind ik de term 'intuïtief eten' behoorlijk misleidend. Dit is waarom: 

1. Je brein maakt voorspellingsfouten waardoor je gevoel niet altijd klopt
Op basis van de informatie die jouw hersenen verzamelt uit je lichaam, omgeving en psyche, maakt het voorspellingen. Maar die voorspellingen kloppen niet altijd, je brein maakt ook regelmatig fouten. Het ervaren van een energietekort als gevolg van te weinig slaap, kan gemakkelijk geïnterpreteerd worden als honger. Ook wordt het hebben van dorst door je hersenen vaak geïnterpreteerd als honger. Puur eten op gevoel is daarom niet foutloos.

2. De omgeving is er niet geschikt voor

We leven in een (obesogene) omgeving waarin we de hele dag door geconfronteerd worden met eten. Daarnaast is veel van ons eten zodanig bewerkt dat het ultrasmakelijk is. Dit zorgt ervoor dat je bij veel producten door wilt blijven eten, ook al is je fysieke behoefte aan eten bevredigd. Als externe eter ben je extra gevoelig voor het zien, ruiken, horen en proeven van eten en is het lastiger om te luisteren naar de interne signalen van je lichaam. 

Daarnaast wordt van ons verwacht dat we voldoen aan een slankheidsideaal. Het ideaalbeeld van hoe je eruit zou moet zien, hoeveel je mag wegen, wat mooi is en wat niet, wat goed is en wat fout en ga zo maar door. We leven in een maatschappij waarin een slank lichaam wordt verheerlijkt en in de media neergezet wordt al de norm. De enige manier om daaraan te voldoen is strenge eetregels volgen en stoppen met luisteren naar de signalen van het lichaam. 

3. Eten heeft meerdere betekenissen

Voeding is méér dan alleen een manier om het lichaam te laten functioneren. We eten om iets te VIEREN. Het zorgt voor VERBINDING. Het zorgt voor PLEZIER (en nog veel meer). Al deze betekenissen zijn belangrijk voor je (mentale) gezondheid. Als je alleen zou eten als je honger hebt, valt dit weg. 

3 belangrijke tips bij 'intuïtief eten':

Begrijp mij niet verkeer. Het is nog steeds ontzettend belangrijk om meer *lichamelijk bewustzijn* te creëren, zodat je beter kunt luisteren naar honger en verzadiging. Maar ik vind het wel belangrijk om een realistisch beeld te scheppen en je te beschermen voor onnodige schuldgevoelens, schaamt en een gevoel van falen. 

Want intuïtief eten, als in puur eten op gevoel in ONMOGELIJK en een onrealistisch ideaalplaatje. Het is ook altijd goed om met je *cognitief bewustzijn* te checken of dat gevoel klopt én of dat ook daadwerkelijk is wat je wilt.

Ik wil je graag nog drie belangrijke tips meegeven:

1. Gebruik intuïtief eten niet als middel om af te vallen 

Veel mensen zien intuïtief eten als een manier om gewicht te verliezen. Maar intuïtief eten is ONMOGELIJK als je afvallen als doel hebt. Om af te vallen moet je namelijk minder eten dan wat je lichaam nodig heeft. Dat is de enige manier om gewicht te verliezen. 

Maar dat betekent automatisch, dat je de signalen van je lichaam bewust moet negeren. Intentioneel afvallen zorgt daarom ALTIJD voor een verstoring in je eetgedrag en een verstoring in je lichaam. 

Intuïtief eten en afvallen zijn twee doelen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Intuïtief eten betekent eten naar je behoefte en dat kan zijn omdat je lichaam het nodig heeft (needing) of omdat je gewoon ergens zin in hebt (wanting). Je eet daarbij vanuit de gedachte van overvloed. Terwijl je bij afvallen uit vanuit een gedachte van schaarste en behoeftes negeert. 

2. Ga aan de slag met het verhogen van je interoceptief bewustzijn

Hoewel puur eten op gevoel misleidend is, is het wel belangrijk om je lichaam mee te laten beslissen in je keuzes. Dit doe je allereerst door je interoceptief bewustzijn te verhogen. In mijn trajecten leer ik mensen om weer in contact te komen met het eigen lichaam. Want het lichaam is het startpunt voor het begrijpen van jezelf, je gevoelens, je gedrag en de wereld om je heen. Hoe je dat doet, kun je lezen in DEZE blog.

3. Oefen met het maken van bewuste keuzes

Zoals ik al schreef, klopt ons gevoel niet altijd doordat ons lichaam en onze hersenen (nog) niet goed afgestemd is op onze relatief nieuwe omgeving. Daardoor is de kans op voorspellingsfouten groter als er veel eetverleidingen om je heen zijn. Vraag je daarom regelmatig af: ‘wil ik dit ook echt eten?’ Heb ik ook echt honger?’ heb ik hier ook écht zin in?’ om te voorkomen dat je gaat 'eten om te eten' of omdat het voor je neus staat. 

De LICHTER LEVEN CODE kan je helpen om bewuste keuzes te maken