Het leed dat eetbuien heet

Begin deze week heb ik een poll geplaatst op Facebook en Instagram. Hierin vroeg ik jullie waar mijn volgende blog over moest gaan: eetbuien/emotie-eten OF fluctuaties in gewicht. De overgrote meerderheid koos voor eetbuien/emotie-eten. Het is een gevoelig onderwerp. Iets waar de meeste mensen liever niet over willen praten. Helaas komt het wel veel voor. Het hebben van eetbuien kan je leven volledig in beslag nemen. Het is ontzettend eenzaam wanneer je dit niet kunt of durft te delen met mensen om je heen. 

"Ik weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om hiervan af te komen."

Ik heb lang nagedacht over hoe ik deze blog wil insteken. Ik kan het simpel houden en jou een aantal simpele tips en tricks geven waar je mee aan de slag kunt gaan. Maar als je googelt op ‘eetbuien’ krijg je 97.700 hits. Allemaal artikelen die over eetbuien gaan met tips hoe je ervan af kunt komen. Ik heb jarenlang geworsteld met eetbuien. Ik weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om hiervan af te komen. Ik wil jou daarom niet afwimpelen met enkel een aantal simpele tips.

Daarom zal ik komende blogs aandacht besteden aan dit onderwerp. Wat zijn eetbuien? Wat is de oorzaak van eetbuien? Wat kun je ertegen doen? Ik zal mijn eigen ervaring hierin verwerken, maar ook mijn expertise op gebied van verstoord eetgedrag en de psychologie hierachter.

Met deze eerste blog over eetbuien, wil ik jou vóóral laten weten dat jij niet de enige bent. Vandaag deel ik mijn verhaal, mijn ervaring met eetbuien.

Van anorexia naar eetbuien

Ik had de keuze gemaakt om weer te gaan eten, beter voor mezelf te gaan zorgen en ik ging het in mijn eentje doen, want hoe moeilijk kon het zijn? Heel moeilijk zo bleek later. Doordat ik mezelf had uitgehongerd, schreeuwde mijn lichaam om eten en voedingsstoffen. Hierdoor kreeg ik een onverzadigbare drang om te eten. Het voelde alsof mijn lichaam was gegijzeld en ik niet langer controle had over mijn eigen keuzes. Ik kreeg de ene eetbui na de andere. Alles waar ik al die tijd tegen had gevochten werd waarheid. Mijn lichaam vocht nu keihard terug.

+20 kg in ongeveer één jaar tijd. Wat dat met je lichaam doet is verschrikkelijk. Al mijn systemen waren ontregeld. Om nog maar te zwijgen over de mentale strijd. Langzaam maar zeker werden de eetbuien wel iets minder. Maar mijn relatie met eten bleef jarenlang ongezond. Periodes met eetbuien wisselden zich af met extreem lijngedrag. Een dagelijks gevecht in mijn hoofd, een gevecht tussen eten vs. niet eten. 

"De waarheid is; ik was niet ongelukkig omdat ik een eetprobleem had, ik had een eetprobleem omdat ik ongelukkig was."

Deze strijd bleef ik zelf in stand houden, doordat ik veel te streng voor mezelf was. Ik had een plaatje in mijn hoofd hoe ik eruit wilde zien en dat wilde ik zo snel mogelijk bereiken. Dan zou ik gelukkig zijn. Dat was jarenlang mijn werkelijkheid. De waarheid is; ik was niet ongelukkig omdat ik een eetprobleem had, ik had een eetprobleem omdat ik ongelukkig was en omdat mijn fysieke als psychosociale basisbehoeften gefrustreerd waren. 

De mentale hel van eetbuien en emotie-eten

Na elke eetbui zei ik tegen mezelf: ‘Lieke, dit is de laatste keer. Vanaf nu ga je niet meer toegeven aan die eetdrang’… en toch ging het keer op keer fout. Ik voelde me een mislukkeling. Het eerste waar ik ’s ochtends aan dacht als ik wakker werd, was of ik een eetbui had gehad de dag van tevoren. Was het antwoord ‘ja’ dan was mijn dag eigenlijk al verpest voordat die überhaupt begonnen was. Ik stond op met een enorm schuldgevoel en schaamte.

Op deze dagen wilde ik het liefst de tijd terugdraaien en de eetbui ongedaan maken. Maar omdat dit natuurlijk onmogelijk is, koos ik ervoor om de eetbui te compenseren. Dit deed ik bijvoorbeeld door maaltijden over te slaan, te laxeren of door extra te bewegen. Ik probeerde er alles aan te doen om de grote hoeveelheid kcal die ik de vorige dag te veel had gegeten te compenseren. Maar door dit te doen bleef ik in een vicieuze cirkel hangen, want het extreme compensatiegedrag lokte uiteindelijk weer nieuwe eetbuien uit.

"De impuls om te eten, die mentale honger was er gewoon."

Aanleiding om te eten

De oorzaak van mijn eetbuien, ook wel ‘triggers’ genoemd, was heel divers. Ik kreeg eetbuien doordat ik honger had als gevolg van mijn compensatiegedrag, ik had eetbuien als gevolg van sociale gebeurtenissen (veel prikkels), ik had eetbuien als gevolg van emoties zoals angst, verdriet, eenzaamheid, verveling, spanning. Maar ook positieve emoties lokte bij mij eetbuien uit, zoals wanneer ik mijn examens met goede cijfers had afgesloten. Eten gebruikte ik dus ook om mezelf te belonen.

Op een gegeven moment kon ik niet meer achterhalen wat nu precies de oorzaak was waarom ik een eetbui had. De impuls om te eten, die mentale eetdrang was er gewoon. Het was als het hebben van een muggenbult. Je weet dat je niet mag toegeven aan de jeuk, maar uiteindelijk ga je toch krabben. De impuls om te eten ging alleen weg door te eten.

De eetbuien werden dus niet meer alleen uitgelokt door negatieve situaties of emoties, het was ook een gewoonte geworden. De eetbuien hadden zich zo vaak herhaald, dat mijn hersenen het als een gewoonte, een automatische handeling, was gaan zien om mezelf te verdoven.

"Het is niet een kwestie van wilskracht, het is geen zwakte."

Het is niet jouw fout!

Ik voelde mij een mislukkeling omdat ik mijn eigen eetgedrag niet in de hand kon houden. Tijdens mijn anorexia periode was ik hier een kei in. Ik had controle! Maar nu lukte het mij niet meer. Ik zag het als een gebrek aan zelfbeheersing, een gebrek aan wilskracht.

Maar weet je, op het moment dat je geen honger hebt en toch naar voedsel grijpt, speelt er meestal een diepere behoefte waaraan gehoor gegeven dient te worden. Het is niet een kwestie van wilskracht, het is geen zwakte. Er gebeurt iets in je hersenen, waardoor jij de impuls krijgt om te gaan eten. En daar moet iets veranderen!

Herkenbaar?

Hoewel mijn verhaal wellicht voor velen heel extreem klinkt, zijn er veel mensen die dit, in meer of mindere mate, ook ervaren. Ik kan misschien niet iedereen direct helpen, hoe graag ik dat ook zou willen. Ik kan wel kennis en handvaten aandragen, jouw vertellen hoe ik zaken heb aangepakt in het verleden of ik kan gewoon luisteren. Soms is het vertellen van je verhaal al genoeg.

Soms is het horen van het verhaal van een ander genoeg. Ik hoop dat ik met mijn verhaal een stukje eenzaamheid en schaamte heb weggenomen. Hoe dan ook, you are not alone!